Cigán

‘Cigán’ – Slowaaks voor zigeuner – geeft een mooie inkijk in het leven binnen een armoedig Oost-Slowaaks zigeunerdorp. De film schetst de dagelijkse beslommeringen van een Roma-familie. De kost wordt verdiend met onder meer diefstal, heling en illegale houtkap. Een gerespecteerde baan ligt (vrijwel) buiten bereik, door discriminatie en bestaande vooroordelen.

De hoofdpersoon is Adam, een gevoelige 14-jarige jongen die onderweg is naar volwassenheid.  Voor Adam zijn twee dingen belangrijk: zijn vriendinnetje Julka en de boksles onder leiding van de plaatselijke priester, die hem op het rechte pad probeert te houden. Adam twijfelt of hij zich al dan niet zou moeten losrukken van de Roma-gemeenschap, omdat hij het liefst een fatsoenlijke baan (buiten die gemeenschap) wil.

Als Adam op een dag thuiskomt, is zijn vader plotseling overleden. De rampspoed en verwarring voor Adam worden nog groter als zijn moeder snel daarna hertrouwt met Zigo, de louche broer van zijn vader. Adam wil niets met Zigo zijn duistere zaken te maken hebben, maar voelt de druk toenemen. Prachtig zijn de magisch-realistische momenten, waarin de overleden vader van Adam zijn zoon komt opzoeken. De vader geeft houvast, advies en inzicht in de ware toedracht van zijn dood.  Een dramatische climax is onontkoombaar.

Overigens was het uitkomen van 'Cigán' voor de Nederlandse distributeur aanleiding om 'The Garden' uit 1995, van dezelfde regisseur (Martin Sulik), opnieuw uit te brengen. Het bestuur van het Filmhuis koestert dusdanig warme herinneringen aan deze film dat we hebben besloten dit subtiele, absurdistische sprookje opnieuw te vertonen en wel als eerste film van het nieuwe kalenderjaar.

‍